http://westrikeback.vooruit.be/wp-content/uploads/2012/01/LezingPaulVerhaeghe-Neoliberalisme1.pdf
Mijn mening:
Het artikel stelt dat
het neoliberalisme een kwaad is dat mens en maatschappij verziekt. Daarom moet
er gereageerd worden. De auteur belooft een antwoord op de vragen hoe we moeten
reageren en tegen wie, maar in de ganse tekst komt daar geen sluitend antwoord
op.
De kritiek op het
neoliberalisme is een beetje gemakkelijk. De auteur definieert niet eens wat
dat neoliberalisme is. Uit de tekst kunnen we afleiden dat hij het
neoliberalisme ziet als een recente stroming die uitgaat van materiële
behoeften-bevrediging en economisch rendement van mensen. Dat klopt alleszins
niet met het liberalisme..
Liberalisme is een
politieke en filosofische stroming, die de vrijheid van het individu als
hoogste doel beschouwt. Er bestaat niet zoiets als neoliberalisme. Er bestaat
wel een ver doorgedreven vorm van consumptie in onze maatschappij, en dat
vertaalt zich in een “economisering” van het maatschappelijk leven: alles is
ondergeschikt aan het bevredigen van behoeften. Dat is consumptiedrang, en
heeft niks met liberalisme of neoliberalisme te maken.
De reden daarvoor is
dat steeds meer mensen toegang hebben tot goederen en producten die niet alleen
de basisbehoeften dekken, maar ook andere, al dan niet gecreëerde behoeften.
Dat dat genetisch wordt gestuurd is nu eenmaal een wetenschappelijk feit, wat
de auteur daar ook over mag denken. De idealisering van het verleden door de
auteur is ronduit belachelijk. Vroeger, voor het zogenaamde neoliberalisme was
het blijkbaar allemaal beter. Naar welke periode verwijst hij? De middeleeuwen,
toen 90% van de mensen als beesten moest leven? De eeuwen van oorlog? De vorige
eeuw, wanneer de gemiddelde levensverwachting 65 jaar was?
Verwijzen naar de
jaren 1930 als voorbeeld is nog erger. Een beetje intellectuele analyse zou de
auteur toch moeten toelaten het verschil tussen fascisme en liberalisme te
kennen. Fascisme is het tegenovergestelde van het liberalisme, individuele
vrijheid van de mens is compleet ondergeschikt aan de macht van het
staatsapparaat in het fascisme.
Ik ben niet echt goed
geplaatst om de auteur zijn psychologische kritiek te becommentariëren. Ik weet
alleen dat de psychoanalyse waarop de man zich beroept, en zeker de theorieën
van Jacques Lacan, door een groot deel van de wetenschappelijke wereld worden
afgedaan als nonsens. Er is onlangs nog een debat over geweest in de Vlaamse
kranten.
Kortom, de ganse tekst
is een onsamenhangende, emotionele schreeuw, zonder veel wetenschappelijke
basis of diepgang. Dat de auteur daarin zowat alles becommentarieert (van het
splitsen van banken, over de drang naar sexuele experimenten tot de
waardenvrije school) en ook nog eens op alle vragen daaromtrent een antwoord
lijkt te hebben is vermoeiend. Dat er in onze wereld een probleem is van
overconsumptie is een feit. Het volstaat naar de ecologische gevolgen te kijken
van de menselijke acties. Dat er inkomensongelijkheid blijft bestaan, dat grote
delen van de wereldbevolking in armoede leven, dat er nog steeds economische
uitbuiting is klopt eveneens.
Maar het is ook door
het liberalisme dat mensen daartegen in opstand komen en niet langer alleen de
slaaf willen zijn van de consumptie. De groene beweging, de vakbonden, de
fietsersbond, de actiegroepen rond het Antwerpse verkeersinfarct, het zijn
allemaal voorbeelden van mondige, vrije burgers, die alleen of verenigd
reageren tegen uitwassen van de moderne beschaving. Het zijn mondige, vrije
burgers die de overheid kunnen dwingen tot maatregelen om in te gaan tegen de
belangen van politieke en financiële machthebbers.
Wie gelooft in liberalisme,
gelooft in vrije mensen, die zich een
eigen mening kunnen vormen en deze ook vertolken naar alle vormen van overheden
(politieke, religieuze, economische,…). Misschien is het liberalisme dus eerder
een remedie dan een kwaal.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten